۱- عزم همگانی در یک شهر برای پیشگیری از خشونت جوانان
کارگروه بینسازمانی برنامههای جوانان (IWGYP) و انجمن ملی پیشگیری از خشونت در بین جوانان را بخاطر بیاورید. ۱۸ سازمان و نهاد که با همکاری گسترده خود سعی در مواجهه با همه موضوعات مرتبط با جوانان دارند، در حوزه خشونت جوانان، انجمنی ملی تشکیل دادهاند و اجتماعات و آژانسهای فدرال را با شبکهسازی، اشتراک اطلاعات و ایجاد ظرفیتهای محلی، به هم متصل میکنند و مواجهه با این مسئله گسترده، با مشارکت در سطوح مختلف (فدرال، ایالتی و حتی محلی) صورت میپذیرد.
انجمن برای آن دسته از اجتماعات که علاقمند به اجرای برنامههای پیشگیری از خشونت جوانان هستند، مجموعه ابزاری[۱] منتشر میکند که به آنها در طراحی و اجرای یک برنامه جامع برای رسیدن به هدف انجمن یاری میرساند.[۲] همچنین برای همکاران انجمن که از بخشهای کسبوکار و جوامع خیریه هستند، راهنماهایی منتشر میکند تا به نوعی ضمن تشریح ضرورت مشارکت بخشهای مختلف کسبوکار و خیریهها، توصیههایی به آنها در برنامهریزی برای پیشگیری از خشونت جوانان نماید.[۳]
در شهر بوستون و مطابق ابزاری که انجمن قرار داده بود برنامه جامعی تنظیم شده است. البته در خصوص مسئله خشونت جوانان در این شهر، پیشتر نیز اقداماتی صورت گرفته بود که در این برنامه از آموزههای فعالیتهای قبلی نیز استفاده شده است. در سال ۲۰۱۰ با هماهنگی که بین مجموعه پلیس، کمیسیون سلامت عمومی شهر، مدارس دولتی و یک گروه خیریه ایجاد شد، اقدامات مربوط به اجرای برنامه پیشگیری از خشونت جوانان تنظیم شد. ساختار اجرایی برنامه جامع شهر به این صورت مقرر شد که تحت هدایت فرماندار شهر، یک شورای راهبری اجرایی متشکل از ذینفعان مرتبط در شهر[۴]، یک کارگروه[۵] و یک مسئول هماهنگی ایجاد شوند تا به نوعی امکان موفقیت برنامه با مشارکت ذینفعان مختلف بیشتر شود. ساختار راهبری این برنامه در شهر بوستون را در شکل زیر مشاهده میکنیم:
مسئول هماهنگکننده انجمن (Forum Coordinator) در بوستون این وظیفه را دارد تا ضمن تشکیل جلسات کارگروه (Working Group) و نیز آگاهی دادن به اجتماعات همکار انجمن (Community) در شهر، همکاریهای راهبردی (Strategic collaboration) با دیگر گروهها و برنامههای مرتبط با این موضوع[۶] را نیز پیگیری نماید.
در مرحله تدوین برنامه و با توجه به رویکرد چندجانبه موضوع، مدخلهای مختلفی برای جمعآوری اطلاعات انتخاب و از آنها در قالبهای مختلفی استفاده شد؛ برای مثال مصاحبههای متعددی با ذینفعان کلیدی که میتوانستند در برنامه جامع نقشی ایفا کنند، ترتیب داده شد و حوزههای موضوعی مورد تأکید آنها لیست شد.[۷] از دیگر ابتکارات انجمن بوستون برای اطمینان از جامعیت برنامه، برگزاری جلسات گفتوگو درباره موضوع معضلات جوانان و یا شرکت در برنامههایی بود که در سطح شهر در این خصوص برگزار میشد. نشستهای ماهانهای توسط انجمن ترتیب داده میشد و در آن نمایندگان بخشهای مختلف جامعه، از داوطلبان مردمی و نمایندگان جوانان گرفته تا نمایندگان کلیساهای شهر در این نشستها شرکت کرده و در آن به بحث و بررسی درباره موضوعات مرتبط میپرداختند. همچنین نمایندگانی از انجمن در جلساتی که توسط گروههای دیگر در سطح شهر و در خصوص مسئله خشونت جوانان ترتیب داده میشد، به عنوان شنونده شرکت میکردند و دیدگاههای حاضرین را یادداشت میکردند. همچنین از طرف انجمن، گفتوگوهای اختصاصی با گروههای متمرکز[۸] از اجتماعات مختلف مانند نمایندگان جوانان، جوانانی که در برنامههای مشابه شرکت کرده بودند، زندانیان و…، انجام میشد و از این طریق رویکردها و دیدگاههای آنان نسبت به مسئله و راهحلهای آن دریافت میشد. ذیل این اقدام انجمن، مجموعاً ۲۰ نشست در اینباره تشکیل شد و بیش از ۳۵۰ نفر از افرادی که اطلاع از دیدگاههای آنان به حل مسئله کمک میکرد، درآن به گفتوگو نشستند و نهایتاً موضوعات کلیدی که در این نشستها و گفتوگوها مورد بحث قرار میگرفت، به عنوان ورودیهای تدوین برنامه مورد استفاده قرار گرفت.
پرسشهایی برای بحث:
۱- انجمن برای توانمندسازی و جهتدادن به همکاری اجتماعات، کسبوکارها و خیریهها، از چه شیوهای استفاده کرده است؟
۲- چند نوع روش مراوده عمومی در شهر بوستون قابل مشاهده است؟
۳- با توجه به نمودار ساختار راهبری برنامه در شهر بوستون، از مشارکت چند نوع بازیگر اصلی در این برنامه استفاده میشود؟ تقسیم وظایف و ارتباطات میان آنها چگونه است؟
۲- کمپین ده ساله برای بهبود وضعیت آموزش
اتحاد پیمان آمریکا و کمپین بزرگ GradNation که توسط این تشکیلات مدیریت میشود را به یاد آورید. کمپینی که به منظور بالابردن نرخ فارغالتحصیلی از مدارس ایالات متحده به میزان بالای ۹۰ درصد در سال ۲۰۲۰ میلادی و با حمایت چهرههای متعدد سیاسی و اجتماعی آمریکا و در سال ۲۰۱۰ تشکیل شده بود؛ کمپینی ده ساله با هدفگذاری بزرگ و با نشستهای سالیانه برای پیگیری نتایج ایالتهای مختلف.
پیش از اعلام و اجرای کمپین در ایالتهای مختلف، به منظور افزایش آگاهی گروههای مختلف ذینفع و درخواست مشارکت، ۱۰۵ نشست برگزار شد و نهایتاً در سال ۲۰۱۰ این کمپین راهاندازی شد.[۹] نتایج سالیانه نیز تأییدی است بر تأثیر کمپین در افزایش نرخ فارغالتحصیلی مدارس و در حال حاضر نرخ فارغالتحصیلی به۸۲.۳ درصد رسیده است. [۱۰] تاکنون بیش از ۱۰۰ نشست عمومی در سرتاسر ایالات متحده با حضور همکاران و دستاندرکاران کمپین برگزار شده است که در آنها مجموعاً بیش از ۱۴۰۰۰ نفر شرکت کردهاند. اتحاد پیمان آمریکا که حامی اصلی این کمپین است، در سرتاسر آمریکا بیش از ۳۶۰ عضو همکار دارد و بدین ترتیب بزرگترین مجموعهای است که در آمریکا با هدف بهبود وضعیت جوانان ایجاد شده است.[۱۱]
با توجه به ماهیت کمپین در این برنامه و نیز ارتباط آن با بخشهای مختلف جامعه و همچنین فراگیر بودن آن در سطح ایالات متحده، تأکید بسیار زیادی بر انجام کارهای داوطلبانه وجود دارد و در بخشهای مختلف کمپین سعی میشود تا از پتانسیل مردمی و گروههای مختلف برای پیشبرد اهداف کمپین استفاده شود.
انواع همکاری در این کمپین به دو صورت همکاری عمومی و همکاری ایالتها تعریف شده است. در سطح همکاری ایالتها، مسئولان هر ایالت به ارائه گزارش و دادههای ایالت زیرمجموعه خود و همکاری با کمپین میپردازند و در سطح همکاری عمومی، بحث فعالیتهای داوطلبانه مطرح است.[۱۲] با مراجعه به این بخش از وبسایت اصلی کمپین، گزارش نشستهایی که در چندسال اخیر و در ایالتهای مختلف برگزار شده است، قابل مشاهده است. برای مثال در نشستی که در دسامبر ۲۰۱۶ در شهر بالتیمور ایالت مریلند و توسط جوانان برگزار شد، شرکتکنندگان در خصوص موضوع «بازنگری در آموزش»[۱۳] به گفتوگو نشستند.[۱۴]
در این نمونه، مشاهده میشود که بخش عمومی، به قدری به واگذاری سیاست پرداخته است که نمیتوان گفت چه کسی سیاست را تدوین و اجرا مینماید. در واقع دولت تنها یک نوع تسهیل و هماهنگسازی انجام میدهد و حتی برنامهریزی برعهده او نیست.
۳- «فکر کن، اقدام کن، گزارش کن»[۱۵]
از اولویتهای اصلی وزارت فرهنگ، رسانه و ورزش انگلستان در سالهای ۲۰۱۵-۲۰۱۰، ایجاد «برابری جنسیتی» در موقعیتهای شغلی کشور بود. این وزارت بدینمنظور، طرحی با عنوان «فکر کن، اقدام کن، گزارش کن»[۱۶] را در سال ۲۰۱۰ ایجاد نمود. هدف از این طرح، فراهم شدن چارچوبی گامبهگام برای کمک به بنگاهها، بهمنظور تفکر در زمینه برابری جنسیتی نیروهای شاغل، بهخصوص در فرایند استخدام، نگهداشت، ارتقا و حقوق و مزایای نیروی کار بود.
در واقع این طرح، بهدنبال تشویق بنگاهها در اتخاذ این رویکردها بود:
- تفکر: شناسایی مسائل مربوط به برابری جنسیتی و گردآوری و تحلیل دادههای مربوطه در بنگاه
- اقدام: چارهجویی و اقدام برای حل مسائل شناسایی شده
- گزارش: ارائه اطلاعات مربوط به روند چگونگی انجام اقدامات، انتشار اطلاعات پرداختهای هزینهای به شاغلان زن و مرد در کارگاه مربوطه و به اشتراک گذاشتن بهترین تجربیات و مطالعات موردی[۱۷]
افزون بر این، سازمانها میتوانند در انتشار اطلاعات خود، یکی از روشهای زیر (یا همه) را برگزینند:
- توصیفی: رویکردها و اقدامات شرکت توصیف شود بهطوری که براساس آن بتوان نمودارها و جداولی ارائه داد (نتایج پیمایش کارکنان نیز در این روش لحاظ میشود).
- اطلاعات نیروی کار: ترکیب نیروی کار بهطور کلی یا در سطوح مختلف سازمانی تشریح شود.
- اطلاعات پرداختی: شامل اختلاف پرداختی حقوق و مزایای شاغلان زن و مرد برای کلیه کارکنان و نیز برای کارکنان تمام وقت، میزان حقوق و مزایای شاغلان زن تازهوارد به شرکت.
همچنین دراین طرح از سازمان مربوطه درخواست میشود که به یکی از طرق زیر حمایت خود را اعلام کند:
- لوگوی سازمان در گزارش سالانه طرح قرار گیرد.
- یک مطالعه موردی موفق[۱۸] که توسط سازمان مربوطه صورت گرفته، منتشر شود.
- تجربیات موفق سازمان درجلسهای به اداره برابریهای دولت[۱۹] ارائه شود.
این طرح باتوجه به مزایای قابل توجهی که برای بنگاهها مهیا نموده است، با اقبال چشمگیر این شرکتها مواجه شده است. از جمله این مزایا عبارتند از:
- موانع نابرابری جنسیتی در بنگاه مورد نظر و راههای رفع آن با کمک متخصصان طرح شناسایی میشود.
- بهکارگیری هرچه بیشتر استعدادهای نهفته شاغلان زن، منجر به رشد شرکت خواهد شد.
- فهرست بنگاههای مشارکت کننده در گزارش سالانه وزارت منتشر میشود[۲۰] که منجر به ارتقای جایگاه و محبوبیت اجتماعی این شرکتها در جامعه خواهد شد.
- سالانه شرکتهای پیشرو در هر بخش به جامعه معرفی میشوند که منجر به افزایش اعتبار برند این شرکتها خواهد شد.
- سازمانهای مشارکتکننده میتوانند از لوگوی طرح در وبسایت و سایر امور بازاریابی خود بهرهبرداری تبلیغاتی کنند.
شایان ذکر است که براساس قانون جدید، این طرح برای کلیه شرکتهای بالای ۲۵۰ نفر شاغل در سال ۲۰۱۷ لازم الاجرا شده است.
پرسشهایی برای بحث:
۱- همانطور که میدانیم در دنیای رقابتی کنونی، اطلاعات شرکتها یکی از منابع دانشی محوری به شمار میرود و در این بین، تسهیم آن ممکن است منجر به پیشی گرفتن رقبا شود. بهنظر شما، با این وجود، چه عاملی باعث مشارکت این بنگاهها در این امر شده است؟
۲- بهنظر شما آیا امکان جلب مشارکت بنگاههای بخش خصوصی کشورمان با فرایند داوطلبانه فوق وجود دارد؟ با ارائه دلیل، پاسخ خود را تبیین نمایید.
۳- یکی از روندهای در حال رشد در سیاستگذاری رفتاری، اثرگذاری بر رفتار سازمانها و بهطور کلی سطوح بالاتر فردیست. چگونه میتوان این روند را در این نمونه مشاهده کرد؟
۴- انجمنهای شهروندی و همکاری در تهیه سیاست[۲۱]
وزارت کشور انگلستان[۲۲]، برای تهیه سیاستهایی در حوزه امنیت محلهای[۲۳] نیازمند دستیابی به بینشهایی درباره نگاه عموم مردم به این سیاستها و چگونگی افزایش آگاهی و اطلاعات مردم در اینباره بود و برای این کار از پتانسیل اداره مرکزی اطلاعات (COI[24]) استفاده نمود.
COI که مرکزی تخصصی، وابسته به دولت و فعال در حوزه ارتباطات و بازاریابی اجتماعی است، در این مورد خاص مأمور شد تا رویداد یک روزه «انجمن شهروندی»[۲۵] را برگزار نماید. در این نشست که در شهر لستر برگزار گردید، ۱۰۰ نفر از شهروندان در قالب گروههای دهگانه و از مناطق مختلف کشور شرکت کردند و در آن به بحث و گفتگو درباره برنامهها در حوزه امنیت محلهای پرداختند. همچنین شرکتکنندگان که از افراد آگاه در این حوزه بودند، دادهها و اطلاعات خود در زمینه مباحث مربوط به جرم و جنایت و نیز نظر خود درباره چگونگی اطلاع رسانی عمومی در خصوص این سیاستها را به اشتراک گذاشتند. از دیگر مسائل مهمی که در این نشست درباره آن بحث شد، رسیدن به تعادلی بین لزوم شفافیت و اطلاعرسانی در زمینه سیاستها و برنامهها در این موضوع و چالشهایی که این اطلاعرسانی عمومی میتواند داشته باشد (مثل افزایش هزینههای بیمهای و قیمت مسکن) بود.
از نکات جالب این نشست، حضور نخستوزیر و وزیر کشور در آن بود که فرصتی با ارزش برای شرکتکنندگان و سیاستگذاران قرار میداد تا از آن به منظور همکاری در تهیه سیاستها استفاده نمایند.[۲۶]
پرسشهایی برای بحث:
به نظر شما حضور بالاترین مقامات کشور در رویدادهای مردمی و کمپینهایی از این دست، چه تأثیری در پیشبرد مداخله میتواند داشته باشد؟ (چه تهدیدها و چه فرصتهایی؟)
۵- ارزیابی، بهبود استراتژی و افزایش آگاهی مردم در اثر مراوده عمومی[۲۷]
در سال ۲۰۰۶ شورای هنر انگلستان[۲۸] که ذیل وزارت فرهنگ، رسانه و ورزش (DCMS) میباشد، یک سری فعالیتها به منظور تقویت مشارکت عمومی صورت داد. هدف این شورا از این فعالیتها، عبارت بود از: اندازهگیری میزان جایگاه اجتماعی[۲۹] خود، آگاهی از سیاستهای لازم برای آینده، نحوه تخصیص منابع و ارزیابی خدمات خود. شورا برای تحقق این هدف، فعالیتهایی در راستای مشورت عمومی[۳۰] صورت داد از قبیل:
- برگزاری کارگاههایی که افرادی از کارمندان شورای هنر در آن حضور داشتند؛
- پژوهشهای کیفی در مورد عموم افراد جامعه (افرادی که سطوح متفاوتی از فعالیت در بخش هنر داشتند)
- پژوهشهای کیفی در مورد متخصصین بخش هنر (اعم از افرادی که از شورای هنر کمکهای مالی دریافت میکردند یا خیر)
- پژوهشهای مشورتی[۳۱] در مورد افرادی از عموم و متخصصین حوزه هنر که در ادامه درباره آن، بیشتر توضیح خواهیم داد:
این پژوهشهای مشورتی در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول چهار کارگاه با حضور عموم مردم در شهرهای بریستول، لستر، لندن و نیوکاسل برگزار شد تا دیدگاههای شرکتکنندگان در خصوص بخش هنر و سرمایهگذاری در این بخش، روشن شود. در مرحله دوم، یک تالار گفتگوی یک روزه در لندن با حضور شرکتکنندگان کارگاههای مرحله قبل و متخصصین حوزه هنر برگزار شد. جلسات ارائه و گفتوگو در این رویداد توسط متخصصان هنر و همچنین دستاندرکاران شورای هنر اداره میشد. همچنین برای پیشبرد بهتر جلسات، مشارکتکنندگان در گروههای ۱۰ نفره تقسیم شدند تا بهتر بتوانند به بحث و گفتوگو بپردازند.
ماحصل این جلسات و گفتوگوها، تغییر دیدگاه عمومی به بخش هنر و سرمایهگذاری در آن بود. همچنین در مرحله برگزاری کارگاهها، منافعی که هنر برای جامعه میتواند داشته باشد، تحت عناوین و اصطلاحاتی همچون تقویت ارتباطات اجتماعی و کمک به احیای عمومی جامعه، مورد بحث قرار میگرفت.
در نهایت، مشارکتکنندگان بخش عمومی و متخصصین حوزه هنر (که در این فرایندها شرکتکرده بودند) تعریفی از پروژههای هنری موفق ارائه کردند که میتوانست کمک شایانی به توسعه و تدوین استراتژیها در این بخش و برای شورای هنر (که برگزار کننده این رویدادها و برنامهها بود) کند و آن این بود: «هنر موفق، هنری است که تا حد ممکن افرادی بیشتری را تهییج، غنی و تحریک کند و آنها را به چالش بکشاند».
بینشی که از این کار به دست آمد به شورای هنر در اصلاح استراتژیهای بعدی کمک کرد و باعث شد تا یک مورد دیگر به مأموریتهای شورا اضافه شود: فراهم آوردن هنری غنی برای عموم مردم با توسعه، تقویت و سرمایهگذاری در فعالیتهای هنری که زندگی مردم را بهتر میکند. همچنین این بینش باعث شد تا شورا بتواند پنج مؤلفه کلیدی پشتیبانی از مأموریت خویش را شناسایی کند: تعالی، نوآوری، تنوع، دسترسی و مراوده[۳۲]. این مؤلفهها در برنامه جامع ۲۰۱۱-۲۰۰۸ شورا مورد توجه قرار گرفت.
آیا شما در مورد مطالب این یادداشت، تجربه سیاستی دیگری (در داخل یا خارج از کشور) را سراغ دارید؟ درصورت تمایل، این تجربهها را در قسمت دیدگاه با ما در میان بگذارید تا با نام خودتان منتشر شود.
[۱] toolkit
[۲] این جعبه ابزار را میتوانید از این آدرس مطالعه کنید: https://goo.gl/HTU6q3
[۳] برنامه راهنمای مشارکت بخش کسبوکار و جوامع خیریه: https://goo.gl/SPMWhD
[۴] این ذینفعان از بخشهای مختلفی مانند بخشهای دولتی شهر، بخشهای ایالتی و فدرال شهر، جوامع آکادمیک، گروههای کسبوکار، بنیادهای خیریه و سازمانهای مردمنهاد انتخاب شدهاند.
[۵] کارگروه متشکل از عناصر اجرایی پاییندستی از بخشهای مختلف ذینفع حاضر در شورای راهبری میباشد.
[۶] برنامههای مرتبط مانند قانون یادگیری جامعه (CLI) که مربوط به اقدامات دپارتمانهای مختلف برای اوقات فراغت دانشآموزان است، یا راهبرد پیشگیری و مداخله برای جلوگیری از خشونت (VIP)، راهبرد کاهش خشونتهای با اسلحه (PACT) و… . جایگاه این برنامهها در شکل قابل مشاهده است.
[۷] مصاحبهها به همراه لیست موضوعات کلیدی که مصاحبهکنندگان غالباً بر آنها تأکید داشتند، در برنامه انجمن ملی در بوستون آمده است و از این آدرس قابل دریافت است: https://goo.gl/X3mkuN
[۸] focus groups
[۹] جهت مطالعه بیشتر به سایت اتحاد آمریکا، بخش کمپین gradnation مراجعه کنید: https://goo.gl/iDNL9C
[۱۰] این آمار در بهمن ماه ۹۵ و از سایت اصلی کمپین استخراج شده است: https://goo.gl/DSgJdg
[۱۲] در وبسایت اصلی کمپین شکل همکاری ایالتی و عمومی با جزئیات بیشتری معرفی شده است: https://goo.gl/bH5XJ8
[۱۳] re-envisioning education
[۱۵] منبع: HM Government (2018, June 20). Think-Act-Report campaign. Retrieved from: https://goo.gl/skLmZr
[۱۶] Think, Act, Report
[۱۷] case studies
[۱۸] در لینک ذیل نیز میتوان خلاصهای از مطالعات موردی (case study) بنگاهها را مشاهده نمود: https://goo.gl/HV9rfv
[۱۹] Equalities Office
[۲۰] لیست بنگاهها در لینک ذیل قابل مشاهده است: https://goo.gl/2XEkoK
[۲۱] منبع: Central Office of Information (COI). (2009). Effective public engagement. Cabinet Office, COI; from https://goo.gl/RNUAox
[۲۲] The Home Office
[۲۳] neighbourhood policing
[۲۴] The Central Office of Information (COI)
[۲۵] citizen’ forum
[۲۶] این نمونه موردی برگرفته از سند زیر است:
Central Office of Information (COI). (2009). Effective public engagement. Cabinet Office, COI,
[۲۷] منبع: Central Office of Information (COI). (2009). Effective public engagement. Cabinet Office, COI; from https://goo.gl/RNUAox
[۲۸] Arts Council England
[۲۹] Public value
[۳۰] public consultation
[۳۱] Deliberative research
[۳۲] excellence, innovation, diversity, reach and engagement